امام محمد بن علی التقی علیهم السلام جوان ترین امام و نهمین پیشوای شیعیان است. پدر بزرگوار ایشان امام رضا علیه السلام می باشد. مهم ترین لقب آن حضرت، جواد است. از امام جواد علیه السلام به عنوان مولودی پربرکت، یاد شده است و سخنان و حدیث امام جواد را می توان الگوی مسیر زندگی دانست.
ایشان یکی از داناترین افراد زمان خود بود که در نشر علم و دین تلاش زیادی داشت و توانست شاگردان دینی زیادی را در مناطق مختلف آموزش دهد. حرز امام جواد علیه السلام یکی از دعاهای مهمی است که شیعیان به آن اعتقاد زیادی دارند. از این دعا جهت رفع و جلوگیری از استرس، دعا و اتفاقات بد زیادی دیگری استفاده می شود.در ادامه چهل حدیث امام جواد علیه السلام که بسیار آموزنده هستند را خواهیم خواند.
ثَلاثُ خِصال تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبَّةُ: الاْنْصافُ فِی الْمُعاشَرَةِ، وَ الْمُواساةُ فِی الشِّدِّةِ، وَ الاْنْطِواعُ وَ الرُّجُوعُ إلی قَلْب سَلیم.
سه خصلت جلب محبّت می كند: انصاف در معاشرت با مردم، همدردی در مشكلات آن ها، همراه و همدم شدن با معنویات.
كشف الغمّه، ج 2، ص 349
إیّاكَ وَ مُصاحَبَةُ الشَّریرِ، فَإنَّهُ كَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ، یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ یَقْبَحُ أثَرُهُ.
مواظب باش از مصاحبت و دوستی با فرد شرور، چون كه او همانند شمشیری زهرآلود، برّاق است؛ كه ظاهرش زیبا و اثراتش زشت و خطرناک خواهد بود.
أعلام الدّین، ص ۳۰۹
مَنْ لَمْ یَعْرِفِ الْمَوارِدَ أعْیَتْهُ الْمَصادِرُ.
هركس موقعیّت شناس نباشد؛ جریانات، او را می رباید و هلاک خواهد شد.
حدیث امام جواد علیه السلام . أعلام الدّین، ص ۳۰۹
أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ الْإِخْلَاصُ.
با فضیلت ترین و ارزشمندترین عبادت ها آن است كه خالص و بدون ریا باشد.
بحارالأنوار، ج ۶۷، ص ۲۴۵، ح ۱۹
التَّوْبَةُ عَلی أرْبَع دَعائِم: نَدَمٌ بِالْقَلْبِ، وَاسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ، وَ عَمَلٌ بِالْجَوارِحِ، وَ عَزْمٌ أنْ لایَعُودَ.
شرایط پذیرش توبه چهار چیز است: پشیمانی قلبی، استغفار با زبان، جبران كردن گناه ـ نسبت به همان گناه حقّ الله و یا حقّ النّاس ، تصمیم جدّی بر این كه دیگر مرتكب آن گناه نشود.
ارشاد القلوب دیلمی، ص 160
خَفْضُ الْجَناحِ زینَةُ الْعِلْمِ، وَ حُسْنُ الاْدَبِ زینَةُ الْعَقْلِ، وَ بَسْطُ الْوَجْهِ زینَةُ الْحِلْمِ.
تواضع و فروتنی زینت بخش علم و دانش است، ادب داشتن و اخلاق نیک زینت بخش عقل است، خوش رویی با افراد زینت بخش حلم و بردباری است.
كشف الغمّه، ج ۲، ص ۳۴۷
وَ حَقیقَةُ الاْدَبِ: اِجْتِماعُ خِصالِ الْخیْرِ، وَ تَجافی خِصالِ الشَّرِ، وَ بِالاْدَبِ یَبْلُغُ الرَّجُلُ الْمَكارِمَ الاْخْلاقِ فِی الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ، وَ یَصِلُ بِهِ اِلَی الْجَنَّةِ.
حقیقت ادب و تربیت عبارت است از: دارا بودن خصلت های خوب، خالی بودن از صفات زشت و ناپسند. انسان به وسیله أدب – در دنیا و آخرت – به كمالات اخلاقی می رسد و نیز با رعایت ادب نیل به بهشت می یابد.
ارشاد القلوب دیلمی، ص 160
مَنْ زارَ قَبْرَ أخیهِ الْمُؤْمِنِ فَجَلَسَ عِنْدَ قَبْرِهِ وَاسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ وَ وَضَعَ یَدَهُ عَلَی الْقَبْرِ وَقَرَءَ: «إنّاأنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» سَبْعَ مَرّات، أمِنَ مِنَ الْفَزَعَ الاْكْبَرِ.
هركس بر بالین قبر مؤمنی حضور یابد و رو به قبله بنشیند و دست خود را روی قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره مباركه :«إنّا أنزلناه» را بخواند از شداید و سختی های صحرای محشر در أمان قرار می گیرد.
اختیار معرفة الرّجال، ص 564، ح 1066
ثَلاثٌ یَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ اللّهِ: كَثْرَةُ الاْسْتِغْفارِ، وَ خَفْضِ الْجْانِبِ، وَ كَثْرَةِ الصَّدَقَةَ.
سه چیز، سبب رسیدن به رضوان خدای متعال می باشد: نسبت به گناهان و خطاها، زیاد استغفار و اظهار ندامت كردن. اهل تواضع و فروتن بودن. صدقه و كارهای خیر بسیار انجام دادن.
حدیث امام جواد علیه السلام . كشف الغمّة، ج 2، ص 349
الْعامِلُ بِالظُّلْمِ، وَالْمُعینُ لَهُ، وَالرّاضی بِهِ شُرَكاءٌ.
انجام دهنده ظلم، كمك دهنده ظلم و كسی كه راضی به ظلم باشد، هر سه شریك خواهند بود.
كشف الغمّة، ج 2، ص 348
الْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلى ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ، وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.
مؤمن در هر حال نیازمند به سه خصلت است: توفیق از طرف خداوند متعال، واعظى از درون خود، قبول و پذیرش نصیحت کسى که او را نصیحت نماید.
بحار الانوار، ج75، ص358
مُلاقاةُ الاْخوانِ نَشْرَةٌ، وَ تَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ وَ إنْ کانَ نَزْراً قَلیلاً.
ملاقات و دیدار با دوستان و برادران [خوب]، سبب صفاى دل و نورانیّت آن مى گردد و موجب شکوفایى عقل و درایت خواهد گشت؛ گرچه در مدّت زمانى کوتاه انجام پذیرد.
بحار الانوار، ج71، ص353
تَوَسَّدِ الصَّبْرَ، وَاعْتَنِقِ الْفَقْرَ، وَارْفَضِ الشَّهَواتِ، وَ خالِفِ الْهَوى، وَ اعْلَمْ أنَّکَ لَنْ تَخْلُو مِنْ عَیْنِ اللّهِ، فَانْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ.
در زندگى، صبر را تکیه گاه خود، فقر و تنگ دستى را هم نشین خود قرار بده و با هواهاى نفسانى مخالفت کن؛ و بدان که هیچ گاه از دیدگاه خداوند پنهان و مخفى نخواهى ماند، پس مواظب باش که در چه حالتى خواهى بود.
بحارالانوار، ج75، ص358
مَنْ خَطَبَ إلَیْکُمْ فَرَضیتُمْ دینَهُ وَ أمانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ، إلاّ تَفْعَلُوهُ تَکْنُ فِتْنَةٌ فِى الاْرْضِ وَ فَسادٌ کَبیرْ.
هر که به خواستگارى دختر شما آید و به تقوا و تدیّن و امانتدارى او مطمئن مى باشید با او موافقت کنید، وگرنه سبب فتنه و فساد بزرگى بر روى زمین خواهید شد.
کافی، ج5، ص347
لَنْ یَسْتَکْمِلَ الْعَبْدُ حَقیقَةَ الاْیمانِ حَتّى یُؤْثِرَ دینَهُ عَلى شَهْوَتِهِ، وَلَنْ یُهْلِکَ حَتّى یُؤْثِرَ شَهْوَتَهُ عَلى دینِهِ.
بنده ای حقیقت ایمان را نمى یابد، مگر آنکه دین و احکام الهى را در همه جهات بر تمایلات و هواهاى نفسانى خود مقدّم دارد. و کسى هلاک و بدبخت نمى گردد، مگر آنکه هواها و خواسته هاى نفسانى خود را بر احکام الهى مقدّم نماید.
بحارالانوار، ج75، ص81
ثَلاثٌ مِنْ عَمَلِ الاْبْرارِ: إقامَةُ الْفَرائِض، وَاجْتِنابُ الْمَحارِم، واحْتِراسٌ مِنَ الْغَفْلَةِ فِی الدّین.
سه چیز از کارهای نیکان است: انجام واجبات الهی، ترک و دوری از گناهان، مواظبت و رعایت مسائل و احکام دین.
بحارالانوار، ج۵، ص۸۱
كَيْفَ يُضَيَّعُ مَنِ اللّهُ كافِلُهُ، وَكَيْفَ يَنْجُو مَنِ اللّه طالِبُهُ، وَ مَنِ انْقَطَعَ إلى غَيْرِ اللّهِ وَ كَّلَهُ اللّهُ إلَيْهِ.
چگونه گمراه و درمانده خواهد شد كسى كه خداوند سَرپرست و متكفّل اوست. چطور نجات مى يابد كسى كه خداوند طالبش است. هر كه از خدا قطع اميد كند و به غير او پناهنده شود، خداوند او را به همان شخص واگذار مى كند.
بحار الانوار، ج۶۸، ص۱۵۵
مَنْ عَتَبَ مِنْ غَیْرِ ارْتِیابٍ أعْتَبَ مِنْ غَیْرِ اسْتِعْتابٍ
سرزنش کردن دیگران بدون علت و دلیل، سبب ناراحتى و خشم خواهد گشت، درحالى که رضایت آنان نیز کسب نخواهد کرد.
بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۱۸۱
أفْضَلُ الْعِبادَةِ الاْخْلاصُ.
با فضيلت ترين و ارزشمندترين عبادت ها آن است كه خالص و بدون ريا باشد.
بحارالانوار، ج۶۸، ص۲۴۵
عِزُّ الْمُؤْمِنِ غِناه عَنِ النّاسِ
عزت مومن در بى نیازى و طمع نداشتن به مال و زندگى دیگران است.
بحار الانوار، ج ۷۲، ص ۱۰۹
مَوْتُ الاْنْسانِ بِالذُّنُوبِ أکْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالأجَلِ، وَ حَیاتُهُ بِالْبِرِّ أکْثَرُ مِنْ حَیاتِهِ بِالْعُمْرِ
فرارسیدن مرگ انسان ها، به جهت معصیت و گناه، بیشتر است تا مرگ طبیعى و عادى. همچنین حیات و زندگى به وسیله نیکى و احسان به دیگران بیشتر و بهتر است از عمر بى نتیجه.
بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۸۳
الاْمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْىُ عَنِ الْمُنْکَرِ خَلْقانِ مِنْ خَلْقِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، فَمْن نَصَرَهُما اعَزَّهُ اللّهُ، وَمَنْ خَذَلَهُما خَذَلَهُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ.
امر به معروف و نهى از منکر دو مخلوق الهى است، هر که آن ها را یارى و اجرا کند مورد نصرت و رحمت خدا قرار مى گیرد و هر که آن ها را ترک و رها گرداند، مورد خذلان و عقاب قرار مى گیرد.
وسائل الشیعه، ج ۱۶، ص ۱۲۴
لَوْ سَکتَ الْجاهِلُ مَا اخْتَلَفَ النّاسُ.
چنان چه افراد جاهل ساکت باشند، مردم دچار اختلافات نمی شوند.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۱
مَنِ اسْتَغْنی بِاللّهِ إفْتَقَرَ النّاسُ إلَیهِ، وَمَنِ اتَّقَی اللّهَ أحَبَّهُ النّاسُ وَ إنْ کرِهُوا.
هر که خود را به وسیله خداوند بی نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقوای الهی را پیشه خود کند خواه ناخواه، مورد محبّت مردم قرار می گیرد، گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۷۹
الْعِلْمُ عِلْمَانِ مَطْبُوعٌ وَ مَسْمُوعٌ وَ لَا ینْفَعُ مَسْمُوعٌ إِذَا لَمْ یک مَطْبُوعٌ.
علم دوگونه است: علمی که شنیده شود و علمی که [علاوه بر شنیده شدن] تبعیت شود. علم شنیده شده تا زمانی که بدان عمل نشود، فایده ای ندارد.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۰
مَنْ عَتَبَ مِنْ غَیْرِارْتِیاب أعْتَبَ مِنْ غَیْرِاسْتِعْتاب.
سرزنش كردن دیگران بدون علّت و دلیل سبب ناراحتی و خشم خواهد گشت، در حالی كه رضایت آنان را نیز كسب نخواهد كرد.
بحارالأنوار، ج ۷۱، ص ۱۸۱
مَنْ أتَمَّ رُكُوعَهُ لَمْ تُدْخِلْهُ وَحْشَةُ الْقَبْرِ.
هركس ركوع نمازش را به طور كامل و صحیح انجام دهد، وحشت قبر بر او وارد نخواهد شد.
الكافی، ج ۳، ص ۳۲۱، ح ۷
إنَّ اللهَ عَزَّ وَجَلَّ یَخْتارُ مِنْ مالِ الْمُؤْمِنِ وَمِنْ وُلْدِهِ أنْفَسَهُ لِیَأجُرَهُ عَلی ذلِكَ.
همانا خداوند متعال بهترین و عزیزترین ثروت و فرزند مؤمن را می گیرد [و هلاك و نابود می گرداند]، چون دنیا و متعلّقات آن بی ارزش است تا در قیامت پاداش عظیمی عطایش نماید.
الكافی، ج ۳، ص ۲۱۸، ح ۳
فَسادُ الاْخْلاقِ بِمُعاشَرَةِ السُّفَهاءِ، وَصَلاحُ الاْخلاقِ بِمُنافَسَةِ الْعُقَلاءِ.
معاشرت و همنشینی با بی خردان و افراد لااُبالی سبب فساد و تباهی اخلاق خواهد شد و معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشیار، موجب رشد و كمال اخلاق می باشد.
كشف الغمّه، ج ۲، ص ۳۴۹
سلام علیکم
بسیار عالی بود